Księga, słowo i życie. Egzegeza biblijna Grzegorza Wielkiego
Ilość stron | 344 |
---|---|
Rok wydania | 2024 |
ISBN | 978-83-8065-617-8 |
Wydawca | Wydawnictwo Świętego Wojciecha |
Oprawa | twarda |
- Bezpieczne płatności
- 14 dni na zwrot
- Dostawa już od 9.99 PLN
Ojców Kościoła można poznawać na wiele sposobów – i na wiele sposobów można ich oceniać. Guido Innocenzo Gargano postanowił nie tylko przybliżyć nam Ojców, lecz także przejąć od nich podejście do wiedzy w szerokim znaczeniu tego słowa, przede wszystkim zaś do tekstów biblijnych, uważanych za szczelinę, która otwiera drogą do poznania prawdy.
Wybór padł na Grzegorza Wielkiego, ponieważ jego podejście do tekstów natchnionych stało się punktem odniesienia dla kolejnych pokoleń zachodnich chrześcijan. Wystarczy przypomnieć niektóre spośród jego sławnych stwierdzeń: Divina eloquia cum legente crescunt („Słowo Boże wzrasta wraz z czytającym”) bądź: Extra tempus sed non extra mysterium („Możemy znaleźć się poza czasem, w którym wydarzyły się rzeczy opisane w księgach natchnionych, ale nie poza zawartą w nich tajemnicą”).
Grzegorz spopularyzował przekonanie Augustyna, że celem Pism natchnionych jest zamienienie człowieka w żywe Pismo. Tak właśnie należy rozumieć tę przepiękną maksymę: Viva lectio vita bonorum, to jest: „czytanie życia, które odcisnęło się na obliczu sprawiedliwych, jest jak czytanie Pism natchnionych, które stały się życiem”.
Cechy książki (dlaczego warto ją kupić):
· Opatrzona polskim wstępem do włoskiego przekładu, opracowanym przez Krzysztofa Wonsa SDS
· Czytanie egzegezy Grzegorza Wielkiego może pomóc w pogłębianiu osobistej relacji z Bogiem poprzez lepsze zrozumienie Bożego słowa oraz jego zastosowanie w codziennym życiu.
· Poznanie teologicznych interpretacji Grzegorza Wielkiego umożliwia zrozumienie, jak kształtowały się doktryny chrześcijańskie i jakie mają znaczenie dla współczesnej teologii.
· Przemyślenia zawarte w książce mogą pomóc w lepszym zastosowaniu nauk biblijnych w codziennym życiu, co przyczynia się do duchowego wzrostu i pełniejszego życia zgodnego z wiarą.
· Bliższe spotkanie z głębokim spojrzeniem na słowo Boże, jakim dysponowali Ojcowie Kościoła, a wśród nich szczególnie Grzegorz Wielki - święty papież czasów przełomu i rodzenia się kultury europejskiej, pozwoli czytelnikowi zyskać całkowicie nową perspektywę w osobistym rozważaniu i przeżywaniu Bożego słowa w kontekście historii i czasów współczesnych.
Fragment książki:
Kolejny element, który urzekał mnie u Grzegorza Wielkiego ma związek z tym, co dzisiaj określilibyśmy jako „metodę indukcyjną”. Grzegorz bynajmniej nie uważał, żeby jego nadrzędnym celem była interpretacja Biblii bądź tekstów uchodzących za natchnione. Bardziej zajmowało go poszukiwanie ostatecznego sensu wydarzeń i postaci z epoki, w której żył. Historia współczesna była dla niego punktem wyjścia do analizy dzieł natchnionych, nie odwrotnie. Był przekonany, że skoro Nowy Testament nadal się dzieje, to od niego należy rozpocząć badanie tekstów biblijnych (czyli Starego i Nowego Testamentu jako ksiąg). Uznawał historię czytających Pismo Święte za coś w rodzaju pochodni zwróconej ku mrokom przeszłości, aby ją rozświetlić i niejako zmusić do wyjawienia sekretów oraz związków z teraźniejszością. Punktem wyjścia była więc dla Grzegorza teraźniejszość, ale droga do jej poznania i zrozumienia wiodła przez przeszłość, ponieważ – papież z Rzymu był o tym głęboko przekonany – Bóg przemówił tylko raz.
Skróty
WPROWADZENIE
Kilka wstępnych uwag na temat „metody” Grzegorza
Kilka słów o życiu Grzegorza Wielkiego
Garść informacji bibliograficznych
CZĘŚĆ PIERWSZA
OD KSIĘGI DO SŁOWA
I. KONTEKST HERMENEUTYKI BIBLIJNEJ GRZEGORZA WIELKIEGO
Kolor tła eschatologicznego
Interpretacja historii przez pryzmat moralności?
Historia salutis według Grzegorza Wielkiego
Historia jako objawienie in progressione
Cenna posługa „praedicatores”
Egzegeza nieodzowną pomocnicą (ancilla) hermeneutyki
II. RECEPCJA JEDYNEGO TEKSTU PISM W CZTERECH FORMACH
Głos Ewangelii rozbrzmiewa w Kościele
W Piśmie Bóg odpowiada na każdą sytuację życiową
Interpretacja jest przede wszystkim zadaniem wspólnoty
Biblia pauperum
III. CO JEST NIEZBĘDNE DO WŁAŚCIWEGO ZROZUMIENIA TEKSTU
Mistyczny miąższ tekstu i klucz dostępu
Bramy do prawdziwej nauki
Sąd Boży i lęk przed nim
Świadomość ograniczeń
W służbie skruchy
Kluczowa rola doświadczenia
Znaczenie łez
Zdobywanie scientia vera
„Grzegorzowy” egzegeta
IV. TAJEMNICE UKRYTE PISM NATCHNIONYCH
Pisma i divina mysteria
„Arka za zasłoną to nasz Odkupiciel”
Pisma oraz exempla patrum
Auctoritas i secundum Scripturas
Biblia, typologia i życie
Wezwanie do historia i wykraczania poza nią
V. ZGŁĘBIANIE SENSU
„Gramatyka figuralna” Grzegorza
Ezechiel i jego „ołtarz Boga”
Ofiara zgładzona, a jednak żywa
Egzegeza „duchowa”
Różne poziomy „duchowej” analizy
Uniesione śluzy Pieśni nad pieśniami
Obowiązek moralny i egzegeza duchowa
Chrystologiczne uzasadnienie egzegezy „duchowej”
VI. PROROCTWO I EGZEGEZA W PISMACH GRZEGORZA WIELKIEGO
Historia jako proroctwo, które się wypełniło
Pismo i „pełnia dni”
Kościół jest w ciągłym połogu
Nauczyciele i wnętrze
Proroctwo i spiritalis intellegentia
Prorocki wymiar „vita bonorum”
VII. TAJEMNICA CHRYSTUSA I SENS DZIEJÓW
Zasłonięte oczy i odkrywanie znaczeń
Dźwięk głosu i „walka” z tekstem
Tajemnicza sakramentalność tekstu
Amor Dei bezdyskusyjnym celem egzegezy biblijnej
Historia nosicielką proroctwa
Dopełnienie się Starego i Nowego Testamentu
Wiecznie otwarta historia i typologia
VIII. ROZWÓJ DUCHOWY I ROZUMIENIE TEKSTU
„Divina eloquia cum legente crescunt”
Tekst jako żywy i czynny rozmówca
Śladami tradycji
Zgodność miłosnych uczuć
Reditus ad cor jako klucz hermeneutyczny
Duch obdarza zrozumieniem w całkowitej wolności
Tekst biblijny źródłem radości
Prawda objawia się temu, kto ją przyjmuje
CZĘŚĆ DRUGA
SŁOWO, KTÓRE STAŁO SIĘ ŻYCIEM
I. ZAŁOŻENIA JANA KASJANA
Praktykowanie memoria Scripturarum
Pamięć
Rozumienie
Pragnienie
Prymat „ascezy” bądź ćwiczeń
Studium lectionis
U źródeł lectio divina
II. HERMENEUTYKA HAGIOGRAFICZNA GRZEGORZA WIELKIEGO
Od Kasjana do Grzegorza
Dialogi Grzegorza Wielkiego
Życie wierzących jako reditus ad paradisum
Świadkowie powrotu
Hermeneutyka dopełniona życiem
Rozumienie słowa i dialog z Bogiem
Obcowanie z eloquia Dei
Mistyczny szabatyzm
Benedykt, mąż Boży
Hermeneutyka i hagiografia
III. PRZYKŁAD HERMENEUTYKI HAGIOGRAFICZNEJ: STŁUCZONY I NAPRAWIONY PRZETAK
Krótki wstęp
Pierwszy Adam i rozbita pamięć
Powrót przez pustynię
Zakonny habit
Piastunka: postać biblijna?
Typus życia Mojżesza
Chleb, który zstępuje z wysoka
Światło na świeczniku
Pokusa i jej przezwyciężenie
Dar duchowego ojcostwa
Kolejne pokłosie życia Mojżesza
Dar proroctwa
Ad se reversus Benedykta
Syn marnotrawny i apostoł Piotr – dwa typi uosobione przez Benedykta
Benedykt „napełniony duchem wszystkich sprawiedliwych”
OGÓLNE WNIOSKI
Paradoks przyciągania-odpychania
Człowiek cierpiący
Kolor tła eschatologii
Tekst biblijny i żywe słowo historii
Egzegeza „moralna”
Jednostkowe i wspólnotowe rozumienie tekstu
„Amor ipse notitia est”
Poza czasem, lecz nie poza tajemnicą
Rzeczy widziane, słyszane i rozważane
Moralizm i teologia moralna
Posługa „praedicatores”
„Intellegentia spiritalis”
Znaczenie cielesności
Wciąż nowe rozumienie świętych
Spuścizna Jana Kasjana
Hermeneutyka hagiograficzna Grzegorza Wielkiego
Święci są żywym Pismem
DODATEK
Przykłady egzegezy Grzegorza
Komentarz do Księgi Hioba 38, 41 (Hiob 6, 30, 28–35)
Kruk z Księgi Hioba 38, 41 oznacza pogański świat
„Modły żarliwych nauczycieli”
Naród żydowski
„Każdy uczony głosiciel jest krukiem”
Komentarz do Księgi Hioba 42, 11–12 (6, 35, 23–27. 32–34)
Uwagi na temat metody
Podstawowe kryteria egzegezy Grzegorza
Stosowana metoda
Otwieranie się znaczeń
BIBLIOGRAFIA
INDEKSY
Wykaz tekstów
Teksty biblijne
Dzieła Grzegorza Wielkiego
Wykaz nazw